Budaya
diskriminasi ditempat kerja bukan sesuatu perkara yang baharu. Hal ini telah
lama berlaku namun belum ada kesungguhan yang serius daripada pihak kerajaan
dan juga majikan di Malaysia untuk menangani isu ini secara holistik. Dengan
mengambil semangat Malaysia baharu, rencana ini akan membincangkan isu ini
dengan harapan ia akan membuka kembali perdebatan dan seterusnya dasar-dasar
boleh dibentuk bagi mengekang diskriminasi disektor pekerjaan supaya ianya
tidak berterusan. Diskriminasi pekerjaan di Malaysia secara umumnya boleh
dibahagikan kepada tiga bentuk iaitu gender, kaum dan juga agama.
Diskriminasi
gender
Laporan
yang telah dikeluarkan oleh Kementerian Pengajian Tinggi pada tahun 2016
menunjukkan graduan wanita lebih ramai berbanding lelaki iaitu perbandingan
seramai 335,253 (62%) berbanding keseluruhan bilangan mahasiswa iaitu 540,638
bilangan mahasiswa di universiti. Tetapi sedikit mengewakan apabila kadar
penyertaan tenaga wanita pada tahun yang sama amat rendah iaitu hanya sekitar
54% berbanding lelaki yang mencatatkan jumlah sebanyak lebih 80%. Menurut laporan yang disiarkan Program Pembangunan
Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu, ini merupakan kadar “luar biasa rendah” bagi
penyertaan wanita dalam tenaga kerja, berbanding negara lain di rantau ini
seperti Thailand (69.9%) dan Singapura (62.9%) pada tahun 2011.
Antara
penyumbang kepada penglibatan yang rendah adalah kerana berlakunya diskriminasi
gender kepada wanita apabila gaji yang ditawarkan kepada mereka jauh lebih
rendah berbanding lelaki. Menurut statistik pada
tahun 2008 yang dikeluarkan oleh Kementerian Sumber Manusia, lelaki berpangkat
pegawai kanan dan pengurus berpendapatan gaji bulanan purata RM4,296, manakala
wanita pula dalam kedudukan yang sama memperoleh hampir separuh jumlah itu,
RM2,522. Lelaki dalam kategori profesional memperoleh purata RM3,670, tetapi
rakan perempuan memperoleh RM2,848. Malah pekerja lelaki di industri
perkilangan & pemasangan memperoleh purata RM860 berbanding gaji purata
rakan perempuan mereka iaitu RM623. Menurut laporan Jabatan Statistik Malaysia
pula, pada tahun 2017 purata gaji lelaki di Malaysia ialah RM2,954 manakala
purata gaji wanita pula RM2,772 sebulan.
Selain
daripada faktor gaji, golongan wanita juga merasa tersisih kerana fasiliti
tempat kerja tidak menyediakan persekitaran yang kondusif untuk mereka bekerja
dengan selesa. Ini kerana, golongan wanita biasanya terikat dengan komitmen
sebagai ibu dan juga isteri yang mana memerlukan fasiliti sokongan dan juga
waktu kerja yang anjal. Apabila kurangnya sokongan dari sudut ini, golongan
wanita lebih rela mengorbankan kerjaya mereka dengan menjadi suri rumah tangga
sepenuh masa walaupun mempunyai pendidikan yang tinggi.
Diskriminasi
agama
Menurut laporan daripada Kementerian Sumber Manusia mendapati 13
daripada 88 hotel di Semenanjung Malaysia menetapkan dasar 'standard
grooming' yang melarang pekerja wanita bertudung. Laporan ini berdasarkan
pemeriksaan bermula pada bulan Disember 2017 sehingga ke 26 Januari 2018.
Terdapat juga larangan untuk pramugari syarikat penerbangan seperti MAS yang
tidak membenarkan pemakaian tudung oleh pramugari yang beragama Islam. Isu
larangan ini mendapat perhatian ramai pihak sehingga telah banyak kali
dibincangkan di dalam sidang Parlimen.
Pada Januari 2018, telah tular satu paparan skrin applikasi
WhatsApp seorang penyelia cawangan rangkaian sukan yang melarang pekerja mereka
menunaikan solat. Apabila mendapat desakan masyarakat Malaysia, JD Sports
Malaysia telah mengeluarkan kenyataan bahawa ia memahami sentimen yang
mengetengahkan perihal JD Sports yang menolak hak pekerjanya untuk menunaikan
solat. Tindakan drastik telah diambil dengan memecat perkhidmatan individu
terbabit dan mereka menyatakan kekesalan dan komitmen untuk tidak akan bertoleransi terhadap sebarang tingkah laku yang
melibatkan unsur-unsur diskriminasi.
Diskriminasi agama ini amat jelas bercanggah dengan Perkara 11 di
dalam perlembagaan yang menyatakan bahawa seseorang berhak untuk bebas
menganuti dan mengamalkan agamanya. Menurut Pengerusi Jawatankuasa Perpaduan
dan Sumber Manusia Johor, R Vidyanathan, selain daripada peruntukan
perlembagaan Malaysia, Kod Perilaku Keharmonian Perindustrian yang adalah
perjanjian bersama antara Kementerian Sumber Manusia dengan Persekutuan
Majikan-Majikan Malaysia (MEFF) dan Kongres Kesatuan Sekerja Malaysia (MTUC)
menyatakan, menjadi kewajipan majikan tidak mendiskriminasikan pekerja dan
mewujudkan keharmonian di tempat pekerjaan.
Diskriminasi kaum
Pada tahun 2016, negara kita digegarkan dengan satu dapatan kajian
yang telah dilakukan oleh Dr Hwok Aun Lee (Universiti Malaya) dan Dr Muhammad
Abdul Khalid (Universiti Kebangsaan Malaysia) yang bertajuk “Degrees of
Discrimination: Race and Graduate Hiring in Malaysia”. Di dalam dapatan
kajian ini menunjukkan terdapat diskriminasi terhadap graduan berbangsa Melayu
ketika dalam proses pengambilan kerja di Malaysia.
Bermula Ogos hingga Oktober 2011, mereka telah menghantar 3022
resume palsu kepada 753 iklan online pekerjaan jenis kejuruteraan dan akaun /
kewangan. Separuh daripada resume itu didaftarkan sebagai pemohon bangsa Melayu
dan baki separuh lagi didaftar sebagai pemohon bangsa Cina. Kelayakkan pada
resume itu dipadankan untuk pemohon berbangsa Melayu dan Cina supaya tidak
timbul isu mengenai perbezaan kualiti graduan di dalam kajian ini. Hasil
daripada kajian ini mendapati, 22.1% pemohon berbangsa Cina akan dipanggil
untuk temuduga kerja berbanding dengan pemohon berbangsa Melayu yang hanya
sekadar 4.2% sahaja yang dipanggil untuk temuduga. Secara mudahnya, jika satu
(1) orang graduan Melayu dipanggil untuk temuduga kerja, dalam masa yang sama
lima (5) orang graduan Cina juga telah dipanggil untuk temuduga walaupun
memiliki kelayakkan akademik yang sama.
Secara perbandingan, pekerjaan disektor kejuruteraan merupakan
tempat berlaku diskriminasi terbesar dengan hanya 2.9% sahaja pemohon Melayu
yang dipanggil untuk hadir ke temuduga berbanding dengan pemohon Cina iaitu
seramai 24.8%. di dalam sektor akaun/kewangan pula mencatatkan peratusan yang
sedikit lebih baik kepada pemohon berbangsa Melayu dengan peratusan panggilan
temuduga sebanyak 5.7% berbanding pemohon Cina sebanyak 19.1%.
Dapatan kajian ini jelas menunjukkan sikap bias sebahagian besar
majikan di Malaysia yang tidak melihat kelayakkan akademik semata, tetapi lebih
melihat kepada faktor kaum ketika ingin mengambil pekerja. Hal ini diburukkan
lagi dengan sikap sesetengah majikan yang mengiklankan jawatan tertentu dengan
meletakkan syarat perlu menguasai bahasa Mandarin. Kita dapat memahami logik
jika skop pekerjaan itu memerlukan kita berkomunikasi dengan pelanggan dari
Taiwan atau China, tetapi untuk sebuah syarikat lokal dan tumpuan perniagaan
juga pada pasaran lokal, ia amat tidak wajar. Lebih malang, ada juga yang
secara jelas meletakkan jenis kaum tertentu sebagai syarat kelayakkan untuk
memohon.
Janji Pakatan Harapan (PH)
Antara janji reform di dalam Buku Harapan ialah dengan menubuhkan
Suruhanjaya Peluang Pekerjaan Saksama seperti yang termaktub dalam Janji 33.
Berikut merupakan petikan janji tersebut;
“Kami menyedari bahawa amalan pengambilan pekerja yang
tidak adil dan diskriminasi wujud dalam banyak sektor ekonomi. Kajian-kajian
oleh ahli akademik telah mendedahkan wujudnya diskriminasi dalam pengambilan
pekerja di sektor swasta. Pada masa yang sama, terdapat juga aduan mengenai
amalan ketidakadilan terhadap pengambilan pekerja di sektor awam. Penubuhan
sebuah Suruhanjaya Peluang Pekerjaan Saksama (EEOC), yang akan diwakili oleh
individu yang dihormati dari sektor swasta dan awam, bertujuan untuk
menghapuskan amalan pengambilan pekerja yang tidak adil dan diskriminasi ini.
Dengan berbuat demikian, kami akan mewujudkan tenaga kerja di sektor awam dan
swasta yang lebih pelbagai, lebih berdaya tahan, lebih inovatif dan lebih
responsif terhadap pola dan permintaan pasaran serta keperluan warganegara
Malaysia.”
Sebelum kerajaan PH sibuk untuk berbincang keperluan sama ada
perlu atau tidak meratifikasi Konvensyen Antarabangsa Mengenai Penghapusan
Segala Bentuk Diskriminasi Kaum (ICERD), apa kata kita fokus kepada pelaksanaan
Janji 33 ini? Adalah lebih baik, jika suruhanjaya ini nanti boleh diluaskan
skop untuk juga melihat kepada persekitaran tempat kerja dan
peraturan-peraturan tertentu agar diskriminasi tidak terus berlaku.
Apa perlunya kita mengejar ratifikasi ICERD yang jalannya masih
penuh berliku dan seakan tiada sinar dihujung jalan? Sedangkan ada hal yang
lebih mudah dan praktikal untuk kita laksanakan terlebih dahulu.
Comments